Mahalli Yerleştirme: Adrese Dayalı Sistemde Stratejiler

LGS tercihlerinde yerleştirme kılavuzu her yıl “puanla alan” ve “adrese dayalı” okulları ikiye ayırır. Üniversite gibi puanla yerleştirilen liseler kontenjanın yalnızca %16’sını oluştururken, kalan %84′lük dev dilim mahalli yerleştirme sistemine tabidir. Bu tablo, yüksek puana rağmen ev adresi yüzünden istediği okulu kaçıran öğrencilerin canını yakıyor. Bu rehber, LGS sistemi içinde “ev–okul hattını” avantaja çevirmek isteyen veliler ve öğrenciler için hızlı stratejiler sunar. Önce Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) mantığını kavrayacak, ardından uygulamada başrol oynayan ikamet güncelleme ve komşu kayıt alanı hamlelerini ele alacağız.

1. Adrese Dayalı Yerleştirme Nasıl Çalışır?

Mahalli yerleştirme; öğrenciyi ikamet adresine göre A, B, C olmak üzere üç “kayıt alanı”na ayırır. MEB E-Okul sistemi, formu doldururken “adres doğrulama”yı otomatik yapar. • A Alanı: İkamet adresine en yakın 5 lise. • B Alanı: İlçe içindeki, A dışında kalan okullar. • C Alanı: İl sınırında, farklı ilçedeki seçenekler. Tercih formunda ilk üç seçimin A alanından yapılması zorunlu olduğu için puanı yüksek bazı öğrenciler, mahallesindeki “orta seviye” okulu listenin başına koymak zorunda kalıyor. Buradan kaçış, ikamet güncelleme veya komşu A alanı araştırmasıyla mümkün.

2. İkamet Güncelleme Takvimi

Yerleştirme kılavuzuna göre ikamet değişikliği 30 Nisan 2025 tarihine kadar Nüfus Müdürlüğü’ne bildirilirse LGS tercih sürecinde geçerli sayılır. Ancak tek ikamet kuralı, ailedeki öğrencilerin tamamını etkiler: kardeşlerden biri adresini değiştirirken diğerinin okulu da alan dışına düşebilir. Bu nedenle adres planlama yaparken bütün kardeşlerin eğitim yılı göz önünde tutulmalıdır.

3. Komşu A Alanı Tespiti

Büyük şehirlerde, sınır cadde veya sokakların iki yanında farklı A alanları oluşur. Google Haritalar’dan okul konumu ile sınır noktayı işaretleyip 300 m yarıçap içindeki cadde-sokak listesini çıkarmak, “adres güncellersem yeni A alanıma hangi liseler giriyor?” sorusuna net cevap verir. Bu hamle, puanı yüksek olup da mahallesinde iyi okul bulunmayan öğrencilere ücretsiz sınav avantaji sağlar.

4. Dilim Hesabını Adresle Birleştirmek

Diliminiz %3,50 ve üzerindeyse “puanla alan” okullara girmek zor olabilir. Bu durumda adrese dayalı sistemde üst seviye Anadolu liseleri hedeflenmelidir. Öncelikle dilim hesaplama aracına netlerinizi girin ve mahalleye en yakın yüksek taban dilimli okulun geçen yılki yüzdelik değerini kaydedin. Arada 0,20 dilim veya daha az fark varsa ikamet hamlesi ciddi getiri sağlar.

5. Mikro Hedef: Sosyal Etkileşim ve Hazırlık

Adres değişikliği strese sebep olabileceği için planlamayı Eylül–Kasım 2024 arasında tamamlayın. Bu süreçte öğrencinin motivasyonunu yüksek tutmak adına hafıza oyunu gibi kısa odak seansları ders blokları arasına eklenebilir. Kimyasal açıdan dopamin yükselişi sağlayan bu mikro ödül yöntemi, uzun vadeli hedeflere bağlılığı %9 artırır.

6. Koçluk Desteği ile Strateji Pekiştirme

Belirsizlik dönemlerinde koçluk desteği almak, hem net takibini hem adres sürecinin takvimini tek ekranda yönetmenize yardımcı olur. Koç, haftalık raporda “net artış vs. adres hamlesi” başlığıyla gerçek başarı olasılığınızı sayısallaştırır; bu da karar verme süresini yarıya indirir.

7. Yerleşim Haritası Çıkarma (Pratik Araç)

E-Okul’un “Tercih Öncesi Bilgilendirme” modülünde mahalle, ilçe ve il bazında kayıt alanı haritası indirebilirsiniz. Bu haritayı PDF olarak büyütüp renk markörleriyle A, B, C alanlarını fiziksel harita üzerine işaretleyin; görsel hafıza, karar sürecini hızlandırır. Ardından geri sayım aracına “30 Nisan adres son tarihi”ni ekleyin ve takvimi gözden kaçırmayın.

8. Adres Hamlesinde Sık Yapılan 4 Hata

• Geç Bildirim: 30 Nisan’dan sonra taşınmak yerleştirme dönemine yansımaz.
• Kira Kontrat Süresi: 6 aydan kısa kontrat, Nüfus Müdürlüklerinde reddedilebilir.
• Kardeş Çakışması: İkamet güncellerken diğer kardeşin okulu “alan dışı”na düşebilir.
• Yanlış Sıra Dizimi: Yeni A alanındaki okulları puan sırasına göre değil, dilim uyumluluğuna göre dizmek gerekir; aksi hâlde düşük okul öne gelir.

9. Adım Adım İkamet Güncelleme Takvimi

10. Özet Eylem Planı

1. Mahalle A alanını ve komşu A alanlarını harita üzerinde belirle.
2. Yüzdelik dilimini ölç, hedef lisenin taban dilimiyle karşılaştır.
3. Adres güncellemesi gerekiyorsa takvimi 30 Nisan sınırına göre ayarla.
4. İkamet değişikliği sonrası E-Okul’daki kayıt alanını mutlaka kontrol et.
5. Tercih formunu A Ağır + B Dengeli + C Garanti düzeniyle diz.
6. Nakil dönemini “B planı” olarak hazır tut, boş kontenjan takibini sürdür.

Adrese dayalı yerleştirme, doğru hamlelerle dezavantajdan avantaja dönüştürülebilir. Önemli olan; takvimi kaçırmamak, kayıt alanını doğru okumak ve tercihi veri odaklı yapmak. Plan + Zamanlama + Net Takip = İstediğin Liseye Giden Yol.